Amerikan yeşil binalar konseyi (USGBC) günümüzde, Amerika’da ve dünyanın 30 ülkesinde 14000’den fazla projeyi sertifikalandırmıştır. Leed sisteminde tümüyle şeffaf bir teknik değerlendirme ve sertifika oluşturma süreci yürütülmektedir. Bütün sertifikasyon ve dokümantasyon sistemi belgelendirmeye dayalıdır. Yapılan çalışmalar halka açıktır ve 10.000’den fazla USGBC üyesi kurum ve kuruluş tarafından desteklenmektedir.
Leed’in internet sitesinden alınan bilgilere göre şimdiye kadar yılda 8968 adet ticaret binası sisteme kayıt olmuş, yılda 3855 adet ticaret binası Leed sertifikası edinmiş, kümülatif olarak toplam leed sertifikalı ticaret yapıları ise 613/ milyon footage squaredir.
2. LEED’İ KİMLER KULLANIR?
Leed mimarlar, mühendisler, yatırımcılar, gayrimenkul uzmanları,hizmet yöneticileri, peyzaj mimarları, yapım yöneticileri ve hükümet çalışanları tarafından, yapılandırılmış çevrenin sürdürülebilir hale getirilmesi amacıyla, giderek yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
3. LEED NASIL ÇALIŞIR?
4. BİR YAPIYI LEED SERTİFİKALI YAPMAK İÇİN NASIL BİR YOL İZLENMELİDİR?
1- Öncelikle Leed’in doğru sistem olup olmadığına karar verilir.
Leed sertifikasyonu; bir binanın yeşil bina olmasını sağlayacak en yüksek performansa sahip olabilmesi için üç tetkik sürecinden geçmesini sağlar. Sürdürülebilir mimarlık sürecinden ilk olarak gelişim döngüsü (development cycle) göz önüne alınmalıdır. Bu süreçte projenin önemli çalışanlarına mimar, mühendis, peyzaj mimarı gibi birbiriyle bağlantılı bir proje ekibi daha eklenecektir. İlk leed değerlendirmesinde, tüm ekip bir araya gelecek ve projenin hedefleri ile hangi sertifika tipinin uygun olduğuna karar verilecektir.
2- Proje kayıt altına alınır.
Leed’in proje için uygun olduğuna karar verdikten sonra, ikinci adım projeyi kayıt altına almaktır. Bu kayıt Leed puanlama sistemine dahil olmak için yapılan bir niyet bildirisidir. Kayıtla birlikte Leed sertifikasyonu için gerekli tüm araçlar ve kaynaklar elde edilmiş olur. Kayıtlı ve sertifikalı projeler Leed proje veritabanında ayrıca bulunmaktadır.
Puanlama sistemi başvuru için gereken ücretin ödendiğine kanaat getirdikten hemen sonra, proje Leed online sisteminde ulaşılabilir hale gelir.
3- Gerekli tüm belgeler toplanır.
Başvuru formu yollanmadan önce, proje takımının kullanacakları her krediyi tekrar titiz bir şekilde hesaplamaları ve daha sonra formu yollamaları tavsiye edilir. Bu durum değerlendirme sürecini kolaylaştırır.
4- Başvuru yapılır.
Sadece bir leed proje yöneticisi başvuru yapabilir. Değerlendirme sürecine başlamak için Leed online sistemle çalışılmalıdır. Başvurunun tamamının incelenmesi için gereken ücret projeye göre değişir. Sertifikanın alınabilmesi için tüm proje ekibini başvuru formunu, yeterli krediye ulaşabilecek şekilde doldurması zorunludur. Ayrıca tüm başvurular Green Building Certification Institute’a göre doldurulmalıdır.
5- Başvuru yeniden incelenir.
Sertifikanın tamamlanmış başvurusunun makbuzu elde edildikten yani USGBC’ye kayıt olunduktan sonra, resmi olarak değerlendirme süreci başlamış olur. Daha sonra tasarım ve inşaat aşamalarında gerekli dokümantasyon toplanıp ön değerlendirme için USGBC’ye gönderilmektedir. Ön değerlendirme sonuncunda USGBC bazı krediler için proje takımından ek bilgi isteyebilir. Proje takımının bilgileri 15 iş günü içerisinde toparlaması ve göndermesi gerekmektedir. Bunu takiben son değerlendirme yapılır ve sonrasında sertifika düzeyi belirlenerek ilgili gruplara bildirilir. Bu süreç; proje için öngörülen Leed değerlendirme sistemine göre değişir. Bu aşamada proje sahibi bu değerlendirme sonucunu kabul edebilir veya verilmeyen krediler için itiraz hakkını kullanabilir. İtirazlar sonuçlandıktan sonra, bina bu sonuçlara göre sertifikalandırılmış olur.
6- Sertifika edinilmesi
Sertifikanın geçerliliği konusunda USGBC’nin bir sınırlaması yoktur. Yani sertifika bir kere alındıktan sonra tekrar alınması gerekmemektedir. Ancak sertifikanın hangi LEED versiyonundan alındığı sertifika üzerinde yazdığından zamanla demode olacaktır. Örneğin v2.1’den alınmış bir LEED sertifikasıyla 2009’dan alınmış bir sertifika arasında farklılıklar olduğu bilindiğinden 2009 versiyonlu sertifika daha fazla itibar görecektir.
Sertifikasyon Leed değerlendirme sürecinin son adımıdır. Son başvuru da tamamlandıktan sonra, proje ekibi final kararını kabul edebilirler. Leed sertifikalı projeler:
1- Resmi sertifika ya da tanıma kazanırlar.
2- Sertifika ya da plaketlerini nasıl sipariş edeceklerine anlatan bilgiyi elde ederler.
3- Eğer isterlerse internet ağında bulunan kütüphaneye kayıtlı ve sertifikalı proje olarak eklenebilirler.
4- Ek fotoğraflar ve diğer bazı belgelerin ışığında US Department of Energy High Performance Buildings Database’ e üye olabilirler.
5.LEED SERTİFİKASYON TİPLERİ NELERDİR?
Leed puanlama sistemleri aşağıdaki kategorilere ayrılmaktadır.
-Leed Nc (New construction and major renovations)- yeni yapılar ve büyük onarımlar:
- Leed Eb (Existing buildings)- Mevcut Yapılar
- Leed Cı (Commercial Interiors)-Ticari İç Mekanlar
- Leed-Cs (Core and shell projects)-Bina Çekirdeği Ve Kabuğu
- Leed S (Schools)- Okullar
- Leed-H (Homes)- Evler
- Leed-Nd (Neigboorhood development)- Mahalle Kalkındırma
- Leed-R (Retail)- Alışveriş Merkezleri
- Leed-Hc(Healtcare)- Hastane Ve Klinikler
5.1. Leed NC-Yeni Yapılar
Ofis binaları, yüksek konut binaları, hükümet binaları, eğlenme dinlenme tesisleri, üretim tesisleri ve laboratuarları içine alan bu kategoride yüksek performanslı ticari ve kurumsal yapıların tasarımı yönlendirilmekte ve henüz proje aşamasında sürdürülebilirlik performansları değerlendirilmektedir. Daha önce okullar da bu kategoride değerlendirilmekteyken 20 Nisan 2007 tarihinden itibaren Leed Okullar için puanlama sistemi yürürlüğe girmiştir. 27 Nisan 2009’dan tarihinden itibaren ‘Version 3.0 Rating sistem’ uygulanmaktadır.
5.2. Leed Eb- Mevcut Yapılar
Puanlama sistemi bina sahipleri ve işletmecileri tarafından kullanım, bakım, ve onarım sürecinde işletme etkinliğini arttıracak ve aynı zamanda çevresel etkileri azaltacak önlemler alınmasını ve yenilikler yapılmasını sağlamaktadır. Bu kategori temizlik, bakım-onarım işlemleri için kullanılan kimyasal maddelerden, geri dönüşüm programlarına ve sistem yükseltmelerine kadar birçok alanı içermektedir. Yapılara ilk defa uygulanabilmesinin yanı sıra, daha önce Leed Nc- Yeni Yapılar, Okullar ve Çekirdek & Kabuk Puanlama Sistemlerinden daha önce sertifika almış yapılara da uygulanabilmektedir.
5.3. Leed CI-Ticari İç Mekanlar
Kiralık olarak kullanılan ofis yapıları için uygulanmakta olup, üretkenliği destekleyen, sağlıklı ve aynı zamanda işletme, bakım, onarım giderleri düşük çalışma alanları oluşturmayı hedeflemektedir. Ticari iç mekanlar için Leed, yapıların işletim esasları üzerinde kontrol olanağı olmayan kullanıcılar için sürdürülebilir seçimler yapmak konusunda olanak tanımaktadır.
5.4 Leed C&S-Çekirdek & Kabuk
Tasarımcı, yüklenici, yatırımcı ve yeni bina sahipleri için geliştirilen Leed C&S- Çekirdek ve Kabuk Puanlama Sistemi, yapının strüktür, kabuk ve HVAC sistemleri gibi alt sistemlerinin değerlendirilmesini sağlamaktadır. Leed Ticari İç Mekanlar puanlama sisteminin yatırımcı, yapı sahibi ve kiracılar için kriterleri belirlemeyi hedeflemektedir.
5.5 Leed S-Okullar
K-12 okullarının kendine özgü tasarım ve yapım esasları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Leed yeni yapılara dayalı olarak, çevresel verileri değerlendirme, mimari planlama, doğal aydınlatma, yapı fiziği, küf ve mantar engelleme gibi konuları kapsamaktadır. Okul mekanlarının özelliklerini ve çocukların sağlık konularını dikkate alan Leed S-Okullar, sadece öğrenciler için değil, aynı zamanda öğretmenler ve yöneticiler için de sürdürülebilir okul tasarımına yönelik detaylı bir araç oluşturmaktadır.
5.6 Leed R-Alışveriş Merkezleri
Alışveriş merkezleri için geliştirilen ve henüz pilot uygulamada olan bu puanlama sistemi, farklı ürün zincirlerine sahip kiracıların ihtiyaçlarına göre hazırlanmıştır. Alışveriş merkezlerinin arsa yerleşimi, güvenlik, enerji ve su tüketimi ile aydınlatma gibi konularda kendine özgü gereksinimlere dikkat çeken bu puanlama sistemlerinin 2008 yılı sonunda yürürlüğe konması bekleniyor. (Şu an yürürlükte)
5.7. Leed H-Sağlık Yapıları
Sağlık yapılarının kendine özgü gereksinmelerini dikkate alarak hazırlanmış olan Leed H- Sağlık Yapıları puanlama sistemi, yatan ve ayakta tedavi gören hastalara servis hizmetlerinin ve uzun dönem sağlık koruma hizmetlerinin kalitesini değerlendirmektedir. Medikal ofisler ile tıbbi eğitim ve araştırma merkezlerini de kapsamına alan bu puanlama sisteminin kriterleri arasında kimyasal ve çeşitli zararlı maddelere karşı duyarlılık, otoparktan yürüme uzaklığı, doğal alanlara ulaşım gibi konular yer almaktadır. Bu puanlama sistemi, Green Guide for Healthcare ve USGBC ile 4 yıl işbirliği yapmayı öngörmektedir.
5.8. Leed H-Konutlar
Konutlar için geliştirilen Leed puanlama sistemi yüksek performanslı yeşil konutları kapsamına almakta olup, bu konutların tasarım ve yapımında sürdürülebilirlik ilkelerinin dikkate alınmasını sağlar.
5.9. Leed ND-Mahalle Kalkındırma
Yakın çevreler için geliştirilen Leed puanlama sistemi kentlerin akıllı büyümesini ve sürdürülebilirlik esaslarına göre kentsel kalkınmayı hedeflemekte olup, USGBC ve Yeni Kentleşme Kongresi ve Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi ile işbirliği içinde olmayı öngörmektedir. Leed ND-Mahalle Kalkındırma Puanlama Sistemi kentsel genişleme ve yayılmayı azaltmak; metropoliten alanların dışında kontrolsüz gelişmeyi engelleyerek daha yaşanabilir çevreler oluşturmayı amaçlamaktadır.
Kaynak: http://www.usgbc.org/
6. LEED DEĞERLENDİRMESİNDE KULLANILAN ANA UNSURLAR:
Projenin tipine ve yapılacak binanın kullanım şekline göre uyarlanmış, şu anda yürürlükte ve planlanmakta olan toplam sekiz tane LEED sertifika kategorisinden birine başvurulabilir:
Her kategorinin altında altı adet ana başlık bulunmaktadır:
· Sürdürülebilir Arazi
· Su Tasarrufu
· Enerji ve Atmosfer
· Malzeme ve Kaynaklar
· İç Mekan Yaşam Kalitesi
· İnovasyon
7.LEED ANA UNSURLARININ PUANLAMAYA ETKİSİ
Bu ana başlıklar her kategori için aynı adı taşısalar da içerikleri kategoriden kategoriye farklılıklar göstermektedir. Örneğin; Sürdürülebilir Arazi ile konular Yeni Binalar kategorisinde oldukça geniş bir konu iken, Kurumsal İç Mekan kategorisinde beklenileceği üzere değerlendirmede daha az yer kaplamaktadır.
Kaynak: Green Building – Guidebook for Sustainable Architecture By Michael Bauer, Peter Mösle and Michael Schwarz
8.MİNUMUM LEED STANDARTLARI
Leed puanlama cetvelinde; değerlendirme için kullanılan ana unsurların bazılarından puan kazanabilmek bir takım önkoşulları yerine getirmek gerekir.
- Sürdürülebilir Alanlar kategorisinin önkoşulu ‘Erozyon ve Çökelme Kontrolü’dür.
- Verimli Su Kullanımı kategorisnin önkoşulu ‘Su kullanımının %20 azaltılması’dır.
- Enerji ve Atmosfer kategorisinin önkoşulları
+Akıllı bina sistemleri kullanmak
+Asgari enerji kullanımı
+HVAC Sistemleri ile CFC azaltılmasıdır.
- Malzemeler ve Kaynaklar kategorisinin önkoşulu ‘Geri dönüşümlü malzemelerin depolanması ve saklanması’dır.
- İç Mekan Kalitesi kategorisinin önkoşulu
+Asgari IAQ performansı
+Ekolojik Tütün İçilmesi Kontrolüdür.
9.BİNANIN LEED DERECESİ NASIL BELİRLENİR?
Leed değerlendirme süreci derecelendirme hedeflerinin belirlendiği ve bütün grupların katılımı ile gerçekleşen bir çalışma toplantısı (Leed Eco_Charette Workshop) ile başlar ve sonrasında yapının / projenin, USGBC’ye kaydettirilmesi ile sürer. Bu işlem tasarım ekibi ya da yetkili uzmanı (Leed AP) tarafından yapılabilmektedir. Leed sertifikasyon sisteminde Breeam’ den farklı olarak bir uzman ile çalışma zorunluluğu yoktur. Yapının değerlendirmeye alınması için öncelikle her performans kategorisi için tanımlanan önkoşulların yerine getirilmiş olması şarttır. Tasarım ve yapım olmak üzere, iki aşamada, yapının sağladığı ölçütlere ilişkin gerekli belgelerin internet ortamında sisteme yüklenmesinden sonra, USGBC tarafından bu belgeler incelenmekte ve açıklığa kavuşturulması istenen konular ya da ek doküman talepleri iletilmektedir. Bu çalışmaların yapılıp USGBC’ ye gönderilmesi ile beraber, yukarıda belirtilen bölümlerdeki her kriter için bir puan kazanılmaktadır. Bu puanların toplamı yapının alacağı sertifika düzeyini belirlemektedir.
Kaynak: www.usgbc.org
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.