3.BREEAM LEED ve GREEN STAR PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILAMASINA DAİR BİR MAKALENİN TÜRKÇE ÇEVİRİSİ:

Yazarlar: Ya Roderick, David McEwan, Craig Wheatley and Carlos Alonso
3.1 ÖZET:

İnşaat endüstrisindeki sürdürülebilir mimarlığa olan farkındalığın artması ile birlikte; binaların enerji etkinliğinin değerlendirilmesi daha da önemli hale geliyor. Bina değerlendirme sistemlerinden en önde gelenleri; Leed, Breeam ve Green Stardır.
Bu makale yeni ofis binalarının Leed, Breeam ve Green Star programları ile değerlendirilmesine odaklanıyor. Bu üç programı değerlendirme metotları, performans kriterleri ve enerji ölçüm skalaları gösterildi.IES Virtual Environment Bilgisayar destekli simülasyon programı kullanıldı. Seçilen bina ; Dubai’de açık planlı bir ofis binasıdır. Bu çalışmada; Leed, Breeam ve Green Star değerlendirme sistemleri ile; binanın nasıl değerlendirildiği ve sertifikalandığı üzerinde duruldu.
3.2 ANAHTAR KELİMELER:

Enerji performans değerlendirmesi; Breeam, Leed, Green Star; bilgisayarlı simülasyon.
3.3 TANIŞMA:

Bugün binaların inşa edilmesi ve işletilmesi boyunca; sürdürülebilir gelişim adına; bölgesel ve global olarak tüm dünyada limitli olan enerjinin; tüketiminin azaltılması için tüm dünyada büyük bir uğraş veriliyor. Bu uğraş; ulusal ve uluslar arası seviyede gönüllü bina ekolojik enerji programlarının ilerlemesinde de görülebilir. Bu programlardan dünyaca en yaygın kullanılanı Leed, Breeam ve Green Star’dır. Leed US yeşil binalar konseyi tarafından geliştirilmiştir. Breeam İngiltere’de Bina Araştırma Merkezi (BRE) tarafından geliştirilmiştir. Green Star ise Yeşil Bina Konseyi (GBCA) tarafından Avustralya’da geliştirilmiştir. Bu üç program da hem yeni yapılmış hem de var olan eski binaları, kredileme sistemi ile değerlendiriyor. Kredileri verirken kullandıkları ana unsurlarını malzeme, enerji, su, kirlilik, iç mekan ekolojik kalitesi ve bina yerleşimi oluşturuyor. En çok kredi ise sürdürülebilir gelişim için enerji kullanımının azaltılmasına veriliyor.
Bir binayı ekolojik olarak değerlendirmek için; değerlendirme programlarının anahtar rolü üstlendikleri açık. Bu özellikle kendilerine özgü değerlendirme programı olmayan ülkeler için önem taşıyor. Öyleyse farklı programların değerlendirme yöntemlerini, performans kriterleri ve kredi skalalarını öğrenmek gerekiyor. Şimdiye dek W.L.Lee, Patxi , F.Asdrubali ve Lamberto 2008 yılında bazı çalışmalar yaptılar ; ancak günümüz koşulları için yeterli değiller.
Bu çalışma yeni ofis binalarının Leed, Breeam ve Green Star programları ile nasıl bir değerlendirmeye tabi tutulduklarına odaklanıldı. Öncelikle bu programlar ile bina enerji performanslarının nasıl değerlendirildiği anlatıldı. Sonucun nitelikli olması için bilgisayar simülasyonu ile çalışıldı. Bu simülasyon için seçilen programın adı IES Virtual Environment (VE)’dir. Üzerinde çalışılacak olan bina Dubai’deki bir ofis binasıdır. Bu binanın kendi değerlendirme programı olmamasına rağmen, Leed’ in diğer sistemlere göre daha uygun bir seçim olacağına inanıldı. Bu çalışma ile birlikte; farklı ülkelerde üretken enerji değerlendirilmesinin gelecekte gelişebilmesi için; bina enerji performansının nasıl ölçüldüğü ve Leed, Breeam ve Green Star programları ile nasıl sertifikalandırıldığı anlatılacaktır.
3.4 ENERJİ DEĞERLENDİRME METOTLARINA GENEL BİR BAKIŞ:

Leed, Breeam ve Green Star performans tabanlı, kredili değerlendirme programları olmakla birlikte; kapsamları ve enerji performansını ölçmek için verdikleri kredileme sistemi farklılık gösteriyor. Devam eden bölümde; enerji ölçme metotlarının anahtar özellikleri, üç program üzerinden de anlatıldı.

3.5 LEED PROGRAMI:

Leed en çok tanınmış ekolojik değerlendirme programıdır. Yeni inşa edilmiş binalar için en güncel program; ön koşullara ve kredilere dayanan Leed-NC 2.2 versiyonudur. Her kredi; sürdürülebilir alanlar, su kullanımı, enerji ve atmosfer, malzemeler ve kaynaklar, iç mekan kalitesi, yenilik ve tasarım süreci olan ana unsurlara verilir. Enerji performansı kredisi ve yenilenebilir enerji kredisi hariç, her krediye bir puan verilir. Toplamda 69 puan kazanılabilir. 26- 32 puan arası sertifikalı, 33-38 puan arası gümüş, 39-51 puan arası altın ve 52-69 puan arası da platin sertifikalı olarak kabul görür.
Bina enerji performansını değerlendiren; Kredi EA1- Optimum Enerji Performansı adıyla bilinen iki önemli yaklaşım bulunmaktadır. İlki, sıkı kuralları bulunan, 4 pauna kadar kazanılabilen Ashrae’ye uygun olan yoldur. Diğer yaklaşım ise; Bina enerji simülasyonuna dayanan, 10 puana dek kazanılabilen, normal bir binanın enerji değerini ölçen yoldur. Her iki yolda da değerlendirilen bina; 2 puan minimum performans seviyesini kazanır. Bu da Leed-NC sertifika tipinde %14 gelişme kaydetmeye denk demektir.
Tüm bina enerji simülasyonu için Ashrae 90.1-2004 G ekinde performans değerlendirme metodu olarak anılan (PRM) düzeyde termal analiz yapabilecek bir simülasyon programına ihtiyaç duyulur. Bu metot iki tip bina modelinin oluşturulmasını belirtir. İlki ön görülen bina modeli, ikincisi ise ana hatlı bina modelidir. Şunu gözden kaçırmamak gerekir ki; gölgeleme efektini anlayabilmek için ana hatlı bina modeli normale göre 0,90,180 ve 270 derece normale göre döndürülmelidir. Tablo 1 iki bina modeli için de gerekli ana unsurları gösteriyor. Enerji ölçümü; öngörülen binanın yıllık enerji tutarının, ana hatlı binanın ortalama yıllık enerji tutarına bölümü ile hesaplanır.
Gelişimin %’si=100 × [1-(Öngörülenin fiyatı /Ana modelin ortalama fiyatı)]
3.6.BREEAM PROGRAMI:

Breeam İngiltere’de kullanılan en yaygın ekolojik değerlendirme programıdır. Genel bir standarda sahip olmasına rağmen, en çok İngiltere’yi kapsar. Performans gelişimini değerlendirebilmek için bina yönetmelikleri bulunur. Ofis yapıları için en güncel sürümü Breeam 2008’dir. Leed kredi değerlendirme sistemine benzer olması ile birlikte, Breem ofis yapıları 2008 binanın ekolojik değerlendirmesi için kredileri yönetim, sağlık, enerji, taşıma, su, malzeme, kirlilik ve arsa kullanımı ile ekoloji ve kirlilik başlıkları ile gruplandırır. Toplam skor; kullanılabilecek krediler, kredilerin her grupta ne kadarının kazanıldığı ve ağırlık faktörüne göre elde edilir. 30 puan altı grup dışı, 30-45 arası geçer,45-55 arası iyi, 55-70 arası çok iyi, 70 üstü mükemmel, 85 üstü iste olağanüstü olarak değerlendirilir. Her kategoride; kazanılması zorunlu minimum sayıda kredi bulunmaktadır.
Breeam’ deki enerji değerlendirmesi Kredi Enerji 1- CO² emisyonlarının azaltılmasına dayanır. Binanın enerji verimliliğini yeterli kadar arttırılması ile 15 kredi kazanılması mümkün. Enerji performansı sertifikasında (EPC) bulunan yapı CO² indeksi alınmıştır. EPC İngiltere tabanlı bir sertifikasyondur. A’dan G’ye kadar enerji değerlendirmesi yapar. A en verimliyi; G ise en verimsizi ifade eder. Değerlendirme sistemi için; güncel bina ve referans bina olmak üzere iki bina modeli gerekir. Güncel binanın CO² emilimi ile referans binanın CO² emiliminin oranına bağlı olarak değerlendirme sistemi hesaplanır. Tablo 2 iki bina modeli için ana gereksinimleri ifade eder.

3.7 GREEN STAR PROGRAMI:
Green Star Avustralya’da en yaygın olarak kullanılan bina değerlendirme sistemidir. Bu sistem; sıcak iklimlerdeki soğutma sistemi ve güneş gölgeleme sistemlerinin çok önem taşıdığı binalar için geliştirilmiştir. Yeni Zelanda ve Güney Afrika’ya da adapte edilmiştir. (GBCA 2008). Yeni ofis binaları için Green Star-Ofis 3 versiyonu; Leed ve Breeam’deki versiyonlara çok benzer. Sertifikasyonun seviyesini ve toplam skoru, kredilerde bulunan puanların ne kadarının kazanıldığı belirler. Her kategori için kazanılan puanların yüzdesi ile toplam kazanabilecek puanların oranı skoru belirler. Her proje için tüm krediler uygun değildir. Bu da skor sistemini her farklı projeye göre değişebilir kılar. Krediler şu ana unsurlara bağlı olarak verilir; yönetim, iç mekan kalitesi, enerji, taşıma, su, arsa kullanımı ve ekoloji, emilimler ve yenilikler. 10-44 puan arasına 1-3 yıldız, 45-9 puan arasında 4 yıldız, 60-74 puan arasına 5 yıldız, 75 puan üstüne 6 yıldız verilir.
Green Star’da bulunan enerji kredisi (Kredi-1 greenhouse gas emilim) 20 puan kazandırabilir. Bu puan tüm programın toplam skorunun %14.5 ini oluşturur. Yapının gren house emilimini hesaplamak için iki basit yöntem bulunur. Birincisi Green Star enerji hesaplayıcısı olarak adlandırılan; NABERS (National Australian Built Environment Rating System) Enerji metodolojisine uygun olarak hesaplama yapan programdır. Bu metodoloji enerji değerlendirmesi için; NABERS tüm bina enerjisi değerlendirilmesi ve NABERS enerji tabanlı bina değerlendirmesi olarak iki yöntemi barındırır. Nabers enerji tabanlı bina değerlendirmesi; yapının greenhouse performansını mal sahibi tarafından kullanılan ofis binası servisleri olarak değerlendirir. Binanın fiziksel şeklini anlatan ana bina modelinin enerji tüketiminin hesaplanması için yapılması gerekir. NABERS enerji metodolojisindeki değerler simülasyonda kullanılmalıdır. Tablo 3’te bu parametreler bulunuyor. Toplam greenhouse gaz emilimi enerji tüketimi ile hesaplanan alan ve green house gaz katsayısı ile belirlenir. Hesaplanan alan net alana (NLA) yani ofis olmayan ve ofise servis veren alanların çıkarılması ile elde edilen kısımdır. Green house gaz katsayısı elektrik ve gaz tüketimi için gereken tüm enerjiyi kapsar.
3.8 METOTOLOJİ:

Bilgisayar simülasyonu:
Binanın enerji performansını Leed, Breeam ve Green Star programlarının kredilerine dayanarak ölçebilmek için bilgisayar simülasyonu kullanıldı. Günümüzde bunun için kullanılabilecek bir çok bilgisayar programı bulunuyor.
Leed; hem yük hem de dinamik simulasyonları Ashrae standartlarına uygun olarak, öngörülen ve mevcut olmak üzere iki bina modeli üzeriden hesaplayan bilgisayar yazılımlarını tanıyor. Green Star BESTEST onaylama testinden geçmiş; ANSI/ASHRAE ya da Avrupa Birliği standartlarına uygun simulasyon paketlerini tanıyor. Breeam ise; iki tip enerji performansı değerlendirme yazılımını tanıyor. İlki SBEM (simplified building energy model) diğeri ise DMS (dynamic simulation modelling) dir. Sonuç olarak; IES Virtual Environment 5.9 üç programın da kabul ettiği şartları yerine getirdiği için seçilmiştir.
Case study bina:
Çalışmadaki bina; üç değerlendirme sistemine de uygun olacak şekilde seçildi. Açık planlı 8 kattan oluşan binanın modeli yapıldı. Ayrıca üç katlı otopark da ana strüktüre Şekil 1.’deki gibi eklendi. Yapı, ofis alanı,veri deposu, soyunma alanları, tuvaletler, depolar, asansörler ve araç park alanları gibi çoklu termal zona sahip.
Yapının toplam taban alanı 31291.8 m² ve net hesaplanan alanı (NLA) 9500 m²dir. Havalandırma sisteminin (HVAC) tüm binada kullanıldığı varsayılmıştır. Havalandırma sistemi tipik merkezi değişken hava hacim sistemidir.
Hava koşulları verisi:
Dubai’de konumlandırılan binanın kendine ait bir değerlendirme sistemi olmamasına rağmen Leed’in en uygun olduğu sonucuna varıldı. Tablo 1, 2 ve 3’te Leed in binanın bulunduğu yerleşimdeki iklimin saat başına hava değişimine gerek duyduğu, Green Star’ın ise ACADS-BSG/CSIRO iklim verilerine ihtiyaç duyuyor. Breeam CIBSE verilerini referans alıyor. Enerji performansı simülasyonları için üç program için de, Dubai’deki yıllık hava raporları, henüz uygun olmamasına rağmen tercih edildi. Sonuç olarak, bu çalışmada; yarı sentetik meteorolojik bilgi olan Meteonorm 6.0 kullanıldı.
Enerji değerlendirme hesapları
Bu çalışma; Leed, Breeam ve Green Star programları ile açık planlı ofis binasının ekolojik değerlendirmesini yapmaya odaklanır. Simülasyon modelleri her program için hazırlandı. 0,90,180 ve 270 derece oryantasyona sahip Leed programına uygun öngörülen bina modeli yapıldı. Breeam programı için, güncel bina ve referans bina olmak üzere iki bina modeli yapıldı. Ana hatlı bina modeli ise Green Star programı için yapıldı. Enerji ölçüm kredilerini karşılaştırabilmek için gerekli parametreler modellere eklendi. Tablo 4 listesi simulasyon modellerinin mantolama, iç yükler, sıcak su servisi ve HVAC sistemleri ile ilgili bilgi veriyor. Yıllık enerji kullanımını simule ederek ve Co² emilimi ile enerji tutarını hesaplayarak, her programın yapıyı kaç kredi ile ödüllendirileceği bulundu.
Simulasyonların sonunda şu tahminlere varıldı.

Yenilebilir teknoloji eklenmemiştir. Işık kontrol sistemi bulunmamaktadır. Green house gas katsayısı Dubai için 0.434kg CO²/kWh’dir. Dubai’deki ortalama enerji tutarı 8$/kWh olarak hesaplandı. Enerji tüketimindeki ısı kaybı sıfır olarak kabul edildi. </LI>

3.9 SONUÇLAR ve TARTIŞMA:
Tablo 5’te Leed, Breeam ve Green Star programlarında simülasyon sonucu ortaya çıkan sonuçlar bulunuyor. Şu açıkça görülüyor ki; Leed programında hesaplanan yıllık enerji tüketimi öngörülen modelde ve ana modelde 2525.78 MWh ve 2761.86 MWh’dir ve %7.8 lik bir gelişime denk gelir. Bu gelişim %10.5 ‘in altındadır; ki bu da minimum puanın alınamadığını gösterir. Sonuç olarak bina Leed sertifikası alamamıştır.
Breeam programında, yıllık CO² emilimi baz alınarak güncel ve referans binanın her ikisi için de; enerji performans değeri 49 puan olarak hesaplandı. B enerji verimliliği kategorisine girdi ve toplam alınabilecek 15 puandan 2 sini alabildi.
Son olarak, Green Star programı ile, hesaplanan yıllık enerji tüketimi ana bina modeli için 891.57 MWh’dir. Diğer iki programın enerjilerine göre; Green Star’ın ki daha düşük çıktı. Bu durum Green Star’ın kullandığı farklı hesaplama yöntemine bağlı olabilir. Yıllık enerji tüketimi; green house gaz emilimi Dubai bölgesel çevrim faktörü kullanıldığında, normale dönebilir. Tahmin edilen green house gaz emilim değeri 41 kgCO²/m²’dir, bu da kazanılabilecek 20 puandan 11’inin elde edildiğine işaret eder.
Yukarda gösterildiği gibi, binanın enerji performansının değeri kullanılan değerlendirme programına bağlı olarak değişir. Üzerinde çalışılan bina; Green star programına göre çok iyi bir skor alırken, Breeam’e göre düşük puan almış, Leed’de ise başarısız olmuştur. Bu üç program farklı değerlendirme metotlarına sahip olduğu için, enerji ölçümlerinin farklı olması sürpriz değil.
Üç programdaki enerji kullanımını gösteren Tablo’ya yakından bakılırsa, aradaki fark görülür. İç mekan aydınlatma elemanlarının oluşturduğu iç yük Leed ve Breeam programlarında birbirlerine oldukça yakınlar. Ön görülen ile ana bina arasında ya da güncel ile referans bina arasında çok fazla bir performans gelişimi görünmüyor. Green Star programı ise iki model arasında NABERS enerji metodolojisine göre az bir fark öngördü.
Asansörler ve merdivenlerin enerji gelişimine Leed programında ön görülen ve ana bina modellerinin her ikisinde de az etkisi olduğu saptandı. Green Star’da ise 8 kWh/m² değeri Net alandaki (NLA) asansör enerjisi için saptanmasına bağlı olarak; asansör ve merdivenler enerji tüketimine daha fazla etki ediyor.
Üç program için de; yardımcı enerji şekillerine bakıldığı zaman; görülüyor ki Leed için ön görülen bina ile ana bina modeli arasında %18’lik bir gelişim kaydedilmiş. Breeam’de ise; güncel bina için 154.18 MWh, referans bina için ise 21.37 MWh gibi büyük bir farklılık elde edilmiş. Bu büyük fark; güncel binanın tasarım değerinde hesaplanmış olmasına, referans binanın ise NCM metodolojisinde var olan sabit değerle hesaplanmış olmasından kaynaklanıyor.
Leed ve Breeam programlarında öngörülen alan soğutma enerjisi tüketiminde benzerlikler bulunuyor. Green star’daki alan soğutma enerjisi tüketimi diğerlerine göre daha düşük çıktı. Şunu belirtmek gerekir ki HVAC sistemi bu üç program program için de büyük önem taşıyor. Green Star’da HVAC sistemi toplam enerji tüketiminin %65’ini kapsıyor. Sistemdeki ufak değişiklikler final skorunu büyük oranda etkiliyor. Ek olarak Leed ve Green Star programlarında yenilikçi HVAC sistemi çözümleri destekleniyor.
3.10. SONUÇ:
Leed, Breeam ve Green Star programları için enerji değerlerine göre simülasyon yapıldı. Simulasyon sonuçlarına göre; bir binanın enerji performansının kullanılan programa göre değiştiği söylenebilir. Üç programda da farklı enerji değerlendirme metotları ve performans kriterleri kullanılması ile birlikte; örnek olarak kullanılan ofis binası; Green Star’a göre yüksek skora sahipken, Breeam’de düşük skor elde etti. Leed’de ise sertifika almaya hak kazanamadı.
Ayrıca şu sonuca varılabilir ki; HVAC sistemi enerji değerlendirme sistemi programlarında oldukça baskın bulunuyor. Leed ve Green Star tüm HVAC ağının konfigürasyonunu simulasyona dahile etti. Bu durum denetimcilere modelin özel alanlarını ya da sistemin değişkenlerini modelle birlikte değiştirebilmesini sağladı.
Sonuç olarak şu görüldü ki Leed ve Breeam programları binanın enerji performansını değerlendirebilmek için; her iki model tipi için de bir çok parametreden yararlanıyor. Bu duruma zıt olarak; Green Star programı direk enerji tüketimini tekli bir bina modeli üzerinde birkaç parametre üzerinden değerlendirme yapıyor. Böylece her değişiklik final skoru büyük oranda etkiliyor.
Bu çalışmanın sonuçları; gelecek zamanda, bina ekolojik değerlendirme programları üzerinden uluslar arası karşılaştırma yapmayı sağlayacaktır.

 

 

 

10.LEED SERTİFİKA DERECELERİ

Leed sertifikasyonunda 4 derece bulunmaktadır. Bunlar sertifikalı 40 ile 49 puana kadar (certified), 50 ile 59 puana kadar gümüş (silver),60 ile 79 puana kadar altın (gold) ve 80 puan üzeri platin (platinium)’dir.
Leed sertifikalı binalar enerji tasarrufu yapabiliyorlar mı? Aslında hayır…Başlıklı John H. Scofield’e ait makaleden alıntılar:
ÖZET:
Newsham; Leed sertifikalı ticari binaların enerji korunumu ile ilgili New Buildings Institute (NBI) dan ve US Green Building Konseyinden aldığı yeni analizleri yakın zamanda yayınladı. Analizler ve NBI tarafından bildirilen sonuç gösterdi ki; Leed binaları,benzerlerine göre kat başına %18 ile %39 arasında daha az enerji kullanıyorlardı. Bu sonuçlar, aslında, birkaç bina kümesinin enerji şiddetinin özel tanımına dayanmakla birlikte, bu binalar tarafından kullanılan toplam üretilen ve dağıtılan enerjiyi ifade etmiyor. EPA’nın Enerji Starrating binalarının kaynak aldığı enerji ile aynı değiller. Elektrik enerjisinin üretilmesi ve binaya dağıtılması, bina inşası ile oluşan Greenhouse gaz emilimini anlamanın en çarpıcı sonucudur. Burada
belirtiyorum ki her iki dağıtılan ve kaynak olan enerji, 35 leed ofis binasındaki ve Newsham’ın karşılaştırdığı CBECS ofis binaları istatistiksel olarak denktirler. Dolayısıyla Newsham Leed sertifikasyonunun ofis binaları için dağıtılan ve kullanılan enerjilerini azalttığını ispat etmeye çalışma ihtiyacı duymuyor.
TANITIM

2000 yılında US Green Building Council (USGBC) Leed bina değerlendirme sistemini tanıttı. Yeşil binalar için birkaç bağımsız değerlendirme sisteminden biri olarak ortaya çıkan sistem, en iyisi olduğu iddiasında idi. Başından beri; genel geçer değerlendirmelerinde bir Leed sertifikalı binanın enerji etkin bina olduğu aktarıldı. Oysa ki yakın zamana kadar bu tür bir değerlendirme için gerekli enerji korunumu bilgisine çok az olarak sahiptiler. Bu konu NBI’nın 2006’da LEED sertifikalı ofis binaları üzerine yaptığı araştırmadan izlenebilir. Mart 2008’de açıklanan final raporunda şöyle deniyordu… ‘ortalama Leed enerji kullanımı milli ortalamadan %25 ile %30 oranında daha iyi…’ NBI ayrıca Leed enerji performansını zengin çeşitlilikte olmasını bu konuya ilgi duymak için iyi bir sebep olarak görüyor.
NBI raporunun ilk ortaya çıkışından beri ortaya koyduğu veriler her geçen gün daha fazla eleştiri alıyor. Eleştiriler gösteriyor ki, veri toplama, bina sahiplerinden gönüllü olarak yardımcı olmalarını beklemeleri gibi NBI’ın yöntemleri önyargılı örneklemeye sebep oluyor. Ayrıca NBI’nın; Leed ticaret yapılarındaki orta enerji kullanımı şiddeti ile tüm Amerika’daki ticaret yapılarında orta enerji kullanımını kıyaslayan ve 2003’te CBECS olarak tanımlayan çarpık bir raporu bulunmaktadır. Sonuç olarak NBI; 21 adet en yüksek EUI’ya sahip Leed sertifikalı binadan gelen datayı bırakıp sadece kalan 100 binaya odaklanması ve böylece orta enerjili Leed binalarının, tekrar, tüm CBECS anlamıyla orta EUI ‘sı ile kıyaslanması sebebiyle eleştiriliyor. Oysaki raporda unutulan şuki; 121 leed binası için gerekli EUI; Amerika ‘daki ticaret yapılarının tamamından düşük değil, aksine yüksekler.
Eksikliklerine rağmen, NBI Leed enerji datası, şimdiye dek yapılan Amerikan yüksek performanslı yapılarının değelendirilmesinde kullanılan en güçlü veritabanıdır. Başkalarının bağımsız analizleri için, NBI Leed datasının kredilerine göre özet versiyonlarını oluşturmuştur.
Bu makalede Newsham, Mancini, ve Birt tarafından yayınlanmış olan bir analiz bulunmaktadır. 100 adet orta enerjili Leed Binasını göz önüne alan ve her yapıyı ona en çok benzeyen CBECS 2003 veritabanında bulunan 5215 örnek bina ile eşleyen zekice bir metot geliştirmişlerdir. NM&B,CBESC binaları ile Leed binalarını prensip bina akitivitesi (PBA), büyüklük (gsf), iklim zonu ve inşa edildiği yıl gibi çeşitli kriterlerle eşleme yöntemleri geliştirmiştir. Bu metodoloji; diğer bina tipleri ve onların basit olarak EUI anlamı ile karşılaştırıldığında yükselen, göreceli nüfusunun tüm Leed ve CBECS binalarındaki etkisini hafifletiyor. Bina altküme ve eşleme kriterlerine göre NM&B; Leed binalarının EUI anlamında %18’den %39’a kadar düşük olarak belirlenmiştir. İstatistiksel olarak ya da açıklık olarak sıkıntıları bulunmasına rağmen onların sonuçları NBI’ nın ilk çıkarımını destekler.
NBI’nın Leed enerji tüketimi verilerine dayanarak yaptığım ilk analizlerimde çok farklı sonuçlar elde ettim. Kaynak olan enerjiye yani inşa sırasında ya da dışında kaybedilen üretim ve dağıtım süresinde elektrik enerjisine odaklanarak, şunu gördüm ki Leed sertifikalı ticaret yapılarında, ortalama olarak, ilk enerji kazanımı söz konusu olduğunda Leed sertifikasız yapılardan farksızlar. Bir başka deyimle; şunu söyleyebilirim ki leed sertifikasyonu, ortalama olarak kaynak enerji kullanımı ve buna bağlı olarak bina inşasında oluşan greenhouse gaz emilimini azaltmıyor. Ayrıca dağıtılan enerjiyi (site enerji) göz önüne aldım. NM&B ya da NBI gibi, ben de şunu gördüm ki, Leed binaları ortalama olarak diğer binalara göre daha az dağıtım için enerji kullanıyorlar. Fakat ben NM&B nin yayınladığının yarısı oranında bir veriye ulaştım. (10-17%)
Bu makalenin amacı iki analizin (NM&B ile Scofield) ortak noktasının bulunabilinmesidir. Anahtar farklılıklardan birisi de N binaları kümesindeki enerjinin gücünü anlatan tanımların farklı olması. NM&B (ve doğruladıkları NBI) her binanın enerji şiddetini eşit, büyük ya da küçük olarak ölçüyor. Bu ‘bina ölçümü’ tanımı binalar kümesinin harcadığı toplam enerjinin birbiriyle bağlantısı olmadığını anlatıyor. Bunun tam aksine, Scofield, her binanın enerji gücünü onun gsf’si ile ölçüyor. Bu ‘gsf ölçümü’ tüm binalar tarafından kullanılan toplam enerjinin yapının kendi gsf’sine bölümü demek oluyor. Bu farklı ortalama yöntemleri farklı anlamlar tanımlıyor ve farklı bina kümelerindeki enerji güçleri ile kıyaslandığında çok belirgin olarak farklı sonuçlar doğuruyor.
TARTIŞMA
Tek bir binanın ya da bir çok binanın; onların yıllık toplam enerjisinin (kaynak olan ya da dağıtılan) toplam gsf sine oranı demek olan enerji yoğunluğu hesabı uzun bir süreçtir. Bu durum; gsf ağırlıklı anlamı olan enerji yoğunluğuna ( kaynak olan ya da dağıtılan enerji.) denktir. NBI ve NM&B; hesaplarında bina ağırlıklı enerji yoğunluğu hesabını kullanarak şu sonuca vardılar ki Leed ticaret binalarında diğer binalara göre dağıtılan enerjinin yüzde 30 oranında düşük.NBI verilerinden faydalanılarak, daha küçük Leed yapılarında kullanılan ilk bina ağırlıklı bina uygulaması değildi. Çünkü onların tanımları,bu binaların ihtiyaç duyduğu enerji ile aynı anlama gelmiyor. Bu sebeple orta enerjili Leed binalarının %30 daha az enerji kullanmadığı ortaya çıkıyor. Karşıt olarak, NM&B’nin Leed ofis binaları ve diğer ofis binalarını kıyaslayan yaklaşımlarının, ortada toplam dağıtılan enerji ve kaynak olan enerji ihtiyacını gösteren gerekli istatistiksel verilerin olmadığını gösterdim. Daha eski çalışmamda, Leed ve CBECS ofislerinin kıyaslanmasında daha farklı bir yöntem kullanmıştım. Sonuç olarak şunu gördüm ki; Leed ofisleri CBECS ofislerinden dağıtılan enerji bakımından %17 daha az olduğunu ancak kaynak enerji bakımından farksızlar. Bu sonuç bu makalede gösterilenle paralel.
Bu sebep, tabi ki, büyükçe binalar ticaret binaları kümesinin enerji ihtiyacının büyük kısmını kaplıyor. Birçok küçük Leed binaları diğer yapıları çok az etkiliyor, çünkü toplam enerjiye büyük binalar kadar fazla katılmıyorlar. Leed destekleyicileri şunu düşünmeli ki, birkaç adet büyük binaların toplam enerjiye hakim olması adaletli değildir,ancak fiziki bir kuraldır. Cumhuriyetçiler şunun düşünmeliler ki CA ve NY’nin birçok seçmen oyu var. Ticari kayıplarımı kötü günlerimden çıkartabilirsem, emeklilik portfölyöm daha güçlü olacaktır.

LEED

1.1 Dünya Çapında Leed

Amerikan yeşil binalar konseyi (USGBC) günümüzde, Amerika’da ve dünyanın 30 ülkesinde 14000’den fazla projeyi sertifikalandırmıştır. Leed sisteminde tümüyle şeffaf bir teknik değerlendirme ve sertifika oluşturma süreci yürütülmektedir. Bütün sertifikasyon ve dokümantasyon sistemi belgelendirmeye dayalıdır. Yapılan çalışmalar halka açıktır ve 10.000’den fazla USGBC üyesi kurum ve kuruluş tarafından desteklenmektedir.

 

Leed’in internet sitesinden alınan bilgilere göre şimdiye kadar yılda 8968 adet ticaret binası sisteme kayıt olmuş, yılda 3855 adet ticaret binası Leed sertifikası edinmiş, kümülatif olarak toplam leed sertifikalı ticaret yapıları ise 613/ milyon footage squaredir.

2. LEED’İ KİMLER KULLANIR?

Leed mimarlar, mühendisler, yatırımcılar, gayrimenkul uzmanları,hizmet yöneticileri, peyzaj mimarları, yapım yöneticileri ve hükümet çalışanları tarafından, yapılandırılmış çevrenin sürdürülebilir hale getirilmesi amacıyla, giderek yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.


3. LEED NASIL ÇALIŞIR?

4. BİR YAPIYI LEED SERTİFİKALI YAPMAK İÇİN NASIL BİR YOL İZLENMELİDİR?
1- Öncelikle Leed’in doğru sistem olup olmadığına karar verilir.

Leed sertifikasyonu; bir binanın yeşil bina olmasını sağlayacak en yüksek performansa sahip olabilmesi için üç tetkik sürecinden geçmesini sağlar. Sürdürülebilir mimarlık sürecinden ilk olarak gelişim döngüsü (development cycle) göz önüne alınmalıdır. Bu süreçte projenin önemli çalışanlarına mimar, mühendis, peyzaj mimarı gibi birbiriyle bağlantılı bir proje ekibi daha eklenecektir. İlk leed değerlendirmesinde, tüm ekip bir araya gelecek ve projenin hedefleri ile hangi sertifika tipinin uygun olduğuna karar verilecektir.
2- Proje kayıt altına alınır.

Leed’in proje için uygun olduğuna karar verdikten sonra, ikinci adım projeyi kayıt altına almaktır. Bu kayıt Leed puanlama sistemine dahil olmak için yapılan bir niyet bildirisidir. Kayıtla birlikte Leed sertifikasyonu için gerekli tüm araçlar ve kaynaklar elde edilmiş olur. Kayıtlı ve sertifikalı projeler Leed proje veritabanında ayrıca bulunmaktadır.
Puanlama sistemi başvuru için gereken ücretin ödendiğine kanaat getirdikten hemen sonra, proje Leed online sisteminde ulaşılabilir hale gelir.

3- Gerekli tüm belgeler toplanır.

Tüm Leed kredileri ve gerekli birçok dokümanlar uygulama sürecinde toparlanmak zorundadır. Uygulamayı hazırlarken, proje takımı ikna edilmesi gereken kredi türlerini saptar ve sorumlu ekip arkadaşlarına iletirler. Proje takımı bu süreçte bilgi toplamaya ve hesaplamaları yapmaya başlamalılar. Tüm belgeleme işlemleri bittiğinde, ellerindeki malzemeleri Leed Online sistemine upload ederler ve böylece uygulama süreci başlamış olur.
Başvuru formu yollanmadan önce, proje takımının kullanacakları her krediyi tekrar titiz bir şekilde hesaplamaları ve daha sonra formu yollamaları tavsiye edilir. Bu durum değerlendirme sürecini kolaylaştırır.
4- Başvuru yapılır.

Sadece bir leed proje yöneticisi başvuru yapabilir. Değerlendirme sürecine başlamak için Leed online sistemle çalışılmalıdır. Başvurunun tamamının incelenmesi için gereken ücret projeye göre değişir. Sertifikanın alınabilmesi için tüm proje ekibini başvuru formunu, yeterli krediye ulaşabilecek şekilde doldurması zorunludur. Ayrıca tüm başvurular Green Building Certification Institute’a göre doldurulmalıdır.
5- Başvuru yeniden incelenir.

Sertifikanın tamamlanmış başvurusunun makbuzu elde edildikten yani USGBC’ye kayıt olunduktan sonra, resmi olarak değerlendirme süreci başlamış olur. Daha sonra tasarım ve inşaat aşamalarında gerekli dokümantasyon toplanıp ön değerlendirme için USGBC’ye gönderilmektedir. Ön değerlendirme sonuncunda USGBC bazı krediler için proje takımından ek bilgi isteyebilir. Proje takımının bilgileri 15 iş günü içerisinde toparlaması ve göndermesi gerekmektedir. Bunu takiben son değerlendirme yapılır ve sonrasında sertifika düzeyi belirlenerek ilgili gruplara bildirilir. Bu süreç; proje için öngörülen Leed değerlendirme sistemine göre değişir. Bu aşamada proje sahibi bu değerlendirme sonucunu kabul edebilir veya verilmeyen krediler için itiraz hakkını kullanabilir. İtirazlar sonuçlandıktan sonra, bina bu sonuçlara göre sertifikalandırılmış olur.

6- Sertifika edinilmesi

Sertifikanın geçerliliği konusunda USGBC’nin bir sınırlaması yoktur. Yani sertifika bir kere alındıktan sonra tekrar alınması gerekmemektedir. Ancak sertifikanın hangi LEED versiyonundan alındığı sertifika üzerinde yazdığından zamanla demode olacaktır. Örneğin v2.1’den alınmış bir LEED sertifikasıyla 2009’dan alınmış bir sertifika arasında farklılıklar olduğu bilindiğinden 2009 versiyonlu sertifika daha fazla itibar görecektir.
Sertifikasyon Leed değerlendirme sürecinin son adımıdır. Son başvuru da tamamlandıktan sonra, proje ekibi final kararını kabul edebilirler. Leed sertifikalı projeler:
1- Resmi sertifika ya da tanıma kazanırlar.
2- Sertifika ya da plaketlerini nasıl sipariş edeceklerine anlatan bilgiyi elde ederler.
3- Eğer isterlerse internet ağında bulunan kütüphaneye kayıtlı ve sertifikalı proje olarak eklenebilirler.
4- Ek fotoğraflar ve diğer bazı belgelerin ışığında US Department of Energy High Performance Buildings Database’ e üye olabilirler.

5.LEED SERTİFİKASYON TİPLERİ NELERDİR?


Leed puanlama sistemleri aşağıdaki kategorilere ayrılmaktadır.
-Leed Nc (New construction and major renovations)- yeni yapılar ve büyük onarımlar:
- Leed Eb (Existing buildings)- Mevcut Yapılar
- Leed Cı (Commercial Interiors)-Ticari İç Mekanlar
- Leed-Cs (Core and shell projects)-Bina Çekirdeği Ve Kabuğu
- Leed S (Schools)- Okullar
- Leed-H (Homes)- Evler
- Leed-Nd (Neigboorhood development)- Mahalle Kalkındırma
- Leed-R (Retail)- Alışveriş Merkezleri
- Leed-Hc(Healtcare)- Hastane Ve Klinikler

5.1. Leed NC-Yeni Yapılar


Ofis binaları, yüksek konut binaları, hükümet binaları, eğlenme dinlenme tesisleri, üretim tesisleri ve laboratuarları içine alan bu kategoride yüksek performanslı ticari ve kurumsal yapıların tasarımı yönlendirilmekte ve henüz proje aşamasında sürdürülebilirlik performansları değerlendirilmektedir. Daha önce okullar da bu kategoride değerlendirilmekteyken 20 Nisan 2007 tarihinden itibaren Leed Okullar için puanlama sistemi yürürlüğe girmiştir. 27 Nisan 2009’dan tarihinden itibaren ‘Version 3.0 Rating sistem’ uygulanmaktadır.

5.2. Leed Eb- Mevcut Yapılar


Puanlama sistemi bina sahipleri ve işletmecileri tarafından kullanım, bakım, ve onarım sürecinde işletme etkinliğini arttıracak ve aynı zamanda çevresel etkileri azaltacak önlemler alınmasını ve yenilikler yapılmasını sağlamaktadır. Bu kategori temizlik, bakım-onarım işlemleri için kullanılan kimyasal maddelerden, geri dönüşüm programlarına ve sistem yükseltmelerine kadar birçok alanı içermektedir. Yapılara ilk defa uygulanabilmesinin yanı sıra, daha önce Leed Nc- Yeni Yapılar, Okullar ve Çekirdek & Kabuk Puanlama Sistemlerinden daha önce sertifika almış yapılara da uygulanabilmektedir.

5.3. Leed CI-Ticari İç Mekanlar


Kiralık olarak kullanılan ofis yapıları için uygulanmakta olup, üretkenliği destekleyen, sağlıklı ve aynı zamanda işletme, bakım, onarım giderleri düşük çalışma alanları oluşturmayı hedeflemektedir. Ticari iç mekanlar için Leed, yapıların işletim esasları üzerinde kontrol olanağı olmayan kullanıcılar için sürdürülebilir seçimler yapmak konusunda olanak tanımaktadır.


5.4 Leed C&S-Çekirdek & Kabuk


Tasarımcı, yüklenici, yatırımcı ve yeni bina sahipleri için geliştirilen Leed C&S- Çekirdek ve Kabuk Puanlama Sistemi, yapının strüktür, kabuk ve HVAC sistemleri gibi alt sistemlerinin değerlendirilmesini sağlamaktadır. Leed Ticari İç Mekanlar puanlama sisteminin yatırımcı, yapı sahibi ve kiracılar için kriterleri belirlemeyi hedeflemektedir.

5.5 Leed S-Okullar

K-12 okullarının kendine özgü tasarım ve yapım esasları dikkate alınarak hazırlanmıştır. Leed yeni yapılara dayalı olarak, çevresel verileri değerlendirme, mimari planlama, doğal aydınlatma, yapı fiziği, küf ve mantar engelleme gibi konuları kapsamaktadır. Okul mekanlarının özelliklerini ve çocukların sağlık konularını dikkate alan Leed S-Okullar, sadece öğrenciler için değil, aynı zamanda öğretmenler ve yöneticiler için de sürdürülebilir okul tasarımına yönelik detaylı bir araç oluşturmaktadır.

5.6 Leed R-Alışveriş Merkezleri


Alışveriş merkezleri için geliştirilen ve henüz pilot uygulamada olan bu puanlama sistemi, farklı ürün zincirlerine sahip kiracıların ihtiyaçlarına göre hazırlanmıştır. Alışveriş merkezlerinin arsa yerleşimi, güvenlik, enerji ve su tüketimi ile aydınlatma gibi konularda kendine özgü gereksinimlere dikkat çeken bu puanlama sistemlerinin 2008 yılı sonunda yürürlüğe konması bekleniyor. (Şu an yürürlükte)

5.7. Leed H-Sağlık Yapıları


Sağlık yapılarının kendine özgü gereksinmelerini dikkate alarak hazırlanmış olan Leed H- Sağlık Yapıları puanlama sistemi, yatan ve ayakta tedavi gören hastalara servis hizmetlerinin ve uzun dönem sağlık koruma hizmetlerinin kalitesini değerlendirmektedir. Medikal ofisler ile tıbbi eğitim ve araştırma merkezlerini de kapsamına alan bu puanlama sisteminin kriterleri arasında kimyasal ve çeşitli zararlı maddelere karşı duyarlılık, otoparktan yürüme uzaklığı, doğal alanlara ulaşım gibi konular yer almaktadır. Bu puanlama sistemi, Green Guide for Healthcare ve USGBC ile 4 yıl işbirliği yapmayı öngörmektedir.

5.8. Leed H-Konutlar


Konutlar için geliştirilen Leed puanlama sistemi yüksek performanslı yeşil konutları kapsamına almakta olup, bu konutların tasarım ve yapımında sürdürülebilirlik ilkelerinin dikkate alınmasını sağlar.


5.9. Leed ND-Mahalle Kalkındırma


Yakın çevreler için geliştirilen Leed puanlama sistemi kentlerin akıllı büyümesini ve sürdürülebilirlik esaslarına göre kentsel kalkınmayı hedeflemekte olup, USGBC ve Yeni Kentleşme Kongresi ve Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi ile işbirliği içinde olmayı öngörmektedir. Leed ND-Mahalle Kalkındırma Puanlama Sistemi kentsel genişleme ve yayılmayı azaltmak; metropoliten alanların dışında kontrolsüz gelişmeyi engelleyerek daha yaşanabilir çevreler oluşturmayı amaçlamaktadır.

Kaynak: http://www.usgbc.org/

6. LEED DEĞERLENDİRMESİNDE KULLANILAN ANA UNSURLAR:

Projenin tipine ve yapılacak binanın kullanım şekline göre uyarlanmış, şu anda yürürlükte ve planlanmakta olan toplam sekiz tane LEED sertifika kategorisinden birine başvurulabilir:
Her kategorinin altında altı adet ana başlık bulunmaktadır:
· Sürdürülebilir Arazi
· Su Tasarrufu
· Enerji ve Atmosfer
· Malzeme ve Kaynaklar
· İç Mekan Yaşam Kalitesi
· İnovasyon

7.LEED ANA UNSURLARININ PUANLAMAYA ETKİSİ

Bu ana başlıklar her kategori için aynı adı taşısalar da içerikleri kategoriden kategoriye farklılıklar göstermektedir. Örneğin; Sürdürülebilir Arazi ile konular Yeni Binalar kategorisinde oldukça geniş bir konu iken, Kurumsal İç Mekan kategorisinde beklenileceği üzere değerlendirmede daha az yer kaplamaktadır.

Kaynak: Green Building – Guidebook for Sustainable Architecture By Michael Bauer, Peter Mösle and Michael Schwarz






8.MİNUMUM LEED STANDARTLARI


Leed puanlama cetvelinde; değerlendirme için kullanılan ana unsurların bazılarından puan kazanabilmek bir takım önkoşulları yerine getirmek gerekir.
- Sürdürülebilir Alanlar kategorisinin önkoşulu ‘Erozyon ve Çökelme Kontrolü’dür.
- Verimli Su Kullanımı kategorisnin önkoşulu ‘Su kullanımının %20 azaltılması’dır.
- Enerji ve Atmosfer kategorisinin önkoşulları
+Akıllı bina sistemleri kullanmak
+Asgari enerji kullanımı
+HVAC Sistemleri ile CFC azaltılmasıdır.
- Malzemeler ve Kaynaklar kategorisinin önkoşulu ‘Geri dönüşümlü malzemelerin depolanması ve saklanması’dır.
- İç Mekan Kalitesi kategorisinin önkoşulu
+Asgari IAQ performansı
+Ekolojik Tütün İçilmesi Kontrolüdür.


9.BİNANIN LEED DERECESİ NASIL BELİRLENİR?


Leed değerlendirme süreci derecelendirme hedeflerinin belirlendiği ve bütün grupların katılımı ile gerçekleşen bir çalışma toplantısı (Leed Eco_Charette Workshop) ile başlar ve sonrasında yapının / projenin, USGBC’ye kaydettirilmesi ile sürer. Bu işlem tasarım ekibi ya da yetkili uzmanı (Leed AP) tarafından yapılabilmektedir. Leed sertifikasyon sisteminde Breeam’ den farklı olarak bir uzman ile çalışma zorunluluğu yoktur. Yapının değerlendirmeye alınması için öncelikle her performans kategorisi için tanımlanan önkoşulların yerine getirilmiş olması şarttır. Tasarım ve yapım olmak üzere, iki aşamada, yapının sağladığı ölçütlere ilişkin gerekli belgelerin internet ortamında sisteme yüklenmesinden sonra, USGBC tarafından bu belgeler incelenmekte ve açıklığa kavuşturulması istenen konular ya da ek doküman talepleri iletilmektedir. Bu çalışmaların yapılıp USGBC’ ye gönderilmesi ile beraber, yukarıda belirtilen bölümlerdeki her kriter için bir puan kazanılmaktadır. Bu puanların toplamı yapının alacağı sertifika düzeyini belirlemektedir.

Kaynak: www.usgbc.org

7. BREEAM ANA UNSURLARININ PUANLAMAYA ETKİSİ

Kaynak: Green Building – Guidebook for Sustainable Architecture By Michael Bauer, Peter Mösle and Michael Schwarz
8.MINIMUM BREEAM STANDARTLARI
Breeam sertifikası sahibi olabilmek için gereken minumum Breeam standartları tablosu şöyledir:

9. BİNANIN BREEAM DERECESİ NASIL BELİRLENİR?
Herhangi bir Breeam deneticisi; Breeam Deneticileri tablo araçlarını ve ilgili hesap yöntemlerini kullanarak binanın Breeam derecesine karar verir. Ayrıca internetten indirilebilen; her Breeam sertifikası türü için bulunan, Breeam ön-değerlendirme hesaplayıcısı bir başlangıç olarak kullanılabilir. Breeam derecesinin hesaplanması için aşağıdaki süreç izlenir:
1-) Breeam değerlendirme kriterlerine göre; bir Breeam deneticisi tüm konularından kazanılan kredi sayılarını tek tek belirler.
2-) Kredi yüzdeleri her Breeam bölümleri için ayrı ayrı hesaplanır.
3-) Bölüm skorunu bulabilmek için kredi yüzdeleri ekolojik ağırlıklarının katsayısı ile çarpılırlar.
4-) Tüm bölüm skorları toplanarak toplam skor bulunur.
5-) Her yeni buluşta (innovation) %1 eklenir. Maksimum %10’a kadar çıkabilir.
Örnek:

Kaynak: BRE Environmental & Sustainability Standard BES 5051 ISSUE 3.0 BREEAM Education 2008 Assessor Manual

10. BREEAM SERTİFİKA DERECELERİ

Yapınızın kalitesini Bre onayladıktan ve sertifikanızı verdikten sonra,yapınızla ilgili tüm bilgiler Breeam veri tabanına eklenir.
Tüm bu verilerin, bina tiplerine göre yüzdeleri aşağıdaki gibidir. Bina performansı yukarıdaki verilere bağlı olarak kredilendirilir. Genel toplam puan, bu verilerden elde edilen puanların tek tek toplanması ile elde edilir ve toplam puana göre derecelendirilerek sertifikalandırılır.

Kaynak: Green Building – Guidebook for Sustainable Architecture By Michael Bauer, Peter Mösle and Michael Schwarz
10.1. Breeam Olağanüstü Derecesi (Outstandıng Degree)
Bu dereceyi alabilmek için aşağıdaki üç madde yerine getirilmelidir.
1-) Yapı Breeam skoru olarak %85’i geçmek zorundadır.
2-) Minumum performans standartları geçilmiş olmalıdır.
3-) ‘Case study’ oluşturacak, yapının üretimi ve yayınlanabilmesi için gerekli tüm malzemeler, sağlanmış olmalıdır.
Yukarıdaki maddelere ek olarak; yapının olağanüstü derecesini devam ettirebilmesi için, üç yıl içinde Breeam in use certification of performance sertifikasını işletim sistemi ve kullanımı değerlendirilerek alması gerekir. Aksi takdirde, yapının sertifikası mükemmele (excellent) düşürülür. Geçer, (pass) iyi (good), çok iyi (very good), mükemmel (excellent) veya üstün (outstanding).
Kaynak: BRE Environmental & Sustainability Standard BES 5051 ISSUE 3.0 BREEAM Education 2008 Assessor Manual

6.BREEAM SERTİFİKASYON TİPLERİ NELERDİR?

Sıradan evden opera evine kadar farklı sürümlere sahip Breeam sertifikaları vardır.
Breeam; Yeni ve mevcut tüm binaların her türlü ekolojik performansını değerlendirmek için kullanılabilir. Mevcut binaların içinde var olan STANDART BREEAM ve daha az yaygın bina tipleri, BESPOKE BREEAM sürümü altında değerlendirilebilir. İngiltere dışındaki binalar ise BREEAM INTERNATIONAL sürümü ile değerlendirilir. Bunun dışında Avrupa ülkeleri için BREEAM EUROPE, Körfez ülkeleri için, BREEAM GULF sürümü bulunmaktadır.
6.1.Standart Sertifikasyon
Standart Breeam sertifika tipleri şunlardır.
-Breeam Mahkeme Yapıları
-Breeam Ekolojik Evler için Kod
-Breeam Ekoevler
-Breeam Ekoevlerxb
-Breeam Sağlık Yapıları
-Breeam Endüstriyel Yapılar
-Breeam Uluslar arası
-Breeam Çoklu Yerleşim
-Breeam Hapishaneleri
-Breeam Ofis Yapıları
-Breeam Kira evleri
-Breeam Eğitim Yapıları
-Breeam Cemiyetleri
 
6.1.1. Breeam Mahkemeleri (Breeam Courts)
Yeni yapılmış, ya da çoğunlukla renovasyon geçirmiş mahkeme yapılarını değerlendirir. Bu değerlendirmeler; Bespoke BREEAM adı altında sertifikalandırılır.
6.1.2 Ekolojik Evler İçin Kod (The Code For Sustainable Homes)
Nisan 2007’de İngiltere’deki yeni konut birimleri için EKOEVLER adıyla değişti. Breeam ekoevleri üzerine uygulanan, 6 anahtar alanda zorunlu performans seviyeleri içeren bir metotdur.
6.1.3 Breeam Ekoevler (Breeam Ecohomes)
Yeni evleri, apartmanları, villaları, tasarım sürecinde, inşa sonrasında ya da renovasyon sonrasındaki ekolojik performansını ölçer.
6.1.4 Breeam Ecoevlerxb (Breeam Ecohomesxb)
Konut şirketleri ya da toplu konut yöneticileri ile mevcut binaları değerlendiren bir araçtır.
6.1.5 Breeam Sağlık (Breeam Healthcare)
Medikal fonksiyonlar içeren, yaşam döngüsünde bulunan farklı seviyelerdeki tüm sağlık yapılarını inceler. Bir ek araç olarak BREEAM HEALTHCAREXB de mevcut binalara neler yapılabileceğini önerir.
6.1.6 Breeam Endüstriyel (Breeam Industrial)
Stoklama ve dağıtım yapan binaları, hafif endüstri birimlerini, fabrikaları ve atölyeleri tasarım sürecinde ya da inşa sonrasında değerlendirir.
6.1.7 Breeam Uluslararası (Breeam İnternational)
Tekli gelişimi değerlendirebilir ya da İngiltere dışındaki herhangi bir ülke veya bölge için Breeam versiyonu yaratmakta kullanılır.
6.1.8 Breeam Çoklu Yerleşim (Breeam Multi-Residential)
Öğrenci yurtları, yaşlılar için barınaklar, hostel tipi binaların tasarım ve inşa sonrası dönemlerini incelemekte kullanılır.
6.1.9 Breeam Hapishaneleri (Breeam Prisons)
Yüksek ve standart güvenlik seviyesine sahip hapishanelere, genç suçlu birimlerine, yerli hapishanelere ve kadın hapishanelerini inceler.
6.1.10 Breeam Ofisleri (Breeam Offices)
Yeni yapılmakta olan, ya da inşa edilmiş mevcut ofis binalarının ekolojik değerlendirmesini yapar.
6.1.11. Breeam Perakende Satış (Breeam Retail)
Yeni inşa edilmiş ya da renovasyon geçiren birçok kiracılar için tasarlanan binaların yönetimi için kullanılan değerlendirme yöntemidir.
6.1.12. Breeam Eğitim (Breeam Education)
Bu sertifika tipi; yeni yapılmış ya da renovasyon geçiren okullara ya da kolejlere kendilerine ekolojik hedefler koymalarını sağlar.Ayrıca tasarımcıların yapılarının ekolojik performansını ölçmelerine yarayan bir araçtır.
-Yeni okullar
-Büyük renovasyon projeleri için geçerlidir.
6.1.13. Breeam Cemiyetleri (Breeam Communities)
Bu yeni Breeam sertifikasyon versiyonu; tasarım aşamasındaki öneri projelerini değerlendirme sürecinde kullanılır.Eğer bir yapı; standart Breeam versiyonlarına uymuyorsa; bu durumda özel Bream sertifikasyonu kullanılır.
6.2. Özel Breeam Sertifikasyonu (Breeam Bespoke)
Bu sertifikasyon tipi, standart Breeam tiplerinden; ölçek olarak küçük olduğundan ayrı bir lisans kategorisi ya da eğitim kursu açılmayacak binalar için kullanılır.Genellikle yapıya uygun hale getirilmiş kriterlerden, özel bir müşteri ya da müşteri grubuna özel olarak standart Breeam sertifikasyonları gibi kullanılır.
Breeam Mahkeme yapıları, Breeam Hapishaneleri ve Breeam Bilgi Merkezi Yapıları da Breeam Bespoke sertifikasyon sistemine tabi olabilirler.
6.3. Breeam Diğer Binalar (Breeam Other Buildings)
Tasarım sürecindeki ya da inşa sonrası eğlence kompleksleri, labarotuvarlar, kamu yapılar ve oteller gibi standart BREEAM kategorilerine girmeyen yapıları değerlendirmek için kullanılan BREEAM versiyonudur.
Değerlendirmeler sadece lisanslı Breeam diğer yapılar deneticileri tarafından yapılabilir.
Her sertifikasyon tipinde müşteri yapılaşmasına uygun farklı değerlendirme yöntemleri bulunur.
Tasarım ve üretim;
Yeni yapılan ya da renovasyon projelerinde uygulanır.

İnşa Sonrası;
Tüm Breeam konularının, inşa sonrasında tasarım zamanındaki verilerinin tekrar gözden geçirilmesidir.

Yönetim ve işletim;
Mevcut yapıların işletim sürecinde yapılan değerlendirmedir. Yapının mevcut işletim politikalarını inceler.
Kaynak: www.breeam.org

5. BREEAM DEĞERLENDİRMESİNDE KULLANILAN ANA UNSURLAR

Breeam 1990 yılında yalnızca ev ve ofis binalarını değerlendirmek üzere iki tip sertifikasyon sistemi ile kuruldu. Kurulduğu andan bu yana bir çok tipte binayı değerlendirmeye alabilecek serfikasyon programı geliştiren Breeam, bu programları İngiltere İnşaat Mevzuatına göre devamlı olarak güncellemiştir.

Bu programlar; ekolojiye daha geniş açıyla bakabilmek için şu etkiler üzerinden oluşturuldu.

- Yönetim

- Sağlık

- Enerji

- Ulaşım

- Su

- Malzeme ve atık

- Arsa kullanımı ve ekoloji

- Kirlilik

-Yenilik

Kaynak: BRE Environmental & Sustainability Standard BES 5051 ISSUE 3.0BREEAM Education 2008 Assessor Manual

5.1. Yönetim neden önemli?

İyi bir bina yönetim sistemi; binanın performansını ve binanın yaşam süresini, onarım iyileştirme yaparak ya da binanın gelişimi için hedefler belirleyerek, doğrudan etkiler.

Breeam aşağıdaki etkili bina operasyon yöntemlerini öneriyor;

- En iyi pratik uygulama (mevsimsel denetim)

- Üst düzey yönetimi sağlayan politikalar

- Etkin olarak kullanılan bakım işletim kılavuzları

- İşletimsel çevre yönetim sistemi

5.2 Sağlık neden önemli?

Zamanımızın ortalama olarak %90’ını binalarda geçiriyoruz.Bu sebeple hayatımızın kalitesini yaşadığımız, çalıştığımız ve oynadığımız alanlar yani binaların iç kısmının ekolojisi etkiler.

Bu bölümde; Breeam kullanıcı denetimini maksimize eden ekolojik tasarımları derecelendiriyor. Örneğin şu alanlarda;

- Isıtma

- Aydınlatma

- Hava kalitesi

- Gürültü

5.3. Enerji neden önemli?

İngiltere’de bina işletim sistemleri; toplam Co2 emiliminin %50’sini kapsamaktadır. Eğer, üretim, taşıma, strüktür malzemeleri ve insanların sirkülasyonunu da eklersek bu oran %75 e çıkmaktadır. Bu bölümde; Breeam Co2 emilimini bina işletim sistemlerinde düşürmeye odaklanır.

Bu konuda ilgilenilen önemli alanlar şunlardır;

- Co² emilimi

- Düşük enerjili ışıklar

- Ölçümler

- A derece beyaz eşyalar

- Enerji denetimi

5.4. Taşımacılık neden önemli?

Bu bölüm enerji bölümüyle Co² emilimini taşımacılıktan ve binalardan azalmak amacıyla entegre çalışır.Bu alanda Breeam şunlara dikkat eder:

- Yapılaşmanın olduğu yerleşim alanına

- Araba ve bisiklet aktivitelerine

- Toplu taşıma ve bölgesel kolaylıklara erişime

- Yolculuk rotasının uygulanabilirliğine

5.5. Su neden önemli?

Su yokluğunun artışı giderek daha yaygın hale geliyor. Elimizdeki suyu tutumlu bir şekilde kullanmalıyız. Tasarımcılar ve müşteriler yeni bina kullanıcılarını bunu yapmakta yönlendirebilirler.Breeam kredileri aşağıdaki ölçütlere göre derecelendirilir.

- Yeterli su kullanım cihazları (örneğin az su kullanan tuvalet sistemleri)

- Su ölçümü

- Sızıntı kayıplarını önleyen sistemler

- Su tankları (depo)

Bina yapım endüstrisinde hem kullanılan ham maddenler hem de binayı yapmak için kullanılan her elemanın içerdiği enerji miktarı önemlidir. Breeam bunu aşağıdaki ölçütlere göre değerlendirir.

- Green Guide tarafında A sınıfı seçilmiş düşük enerji içeren malzemeler

- Mevcut binaların malzemelerinden ne kadarının kullanıldığı (özellikle renovasyon projelerinde)

- Yenilenebilir malzemeler kullanılmasına

- Geri dönüştürülmüş malzemenin kullanımına

5.7. Arsa kullanımı ve ekoloji neden önemlidir?

İngiltere’de 1990-1998 aralığında 54 hektar bakir alan inşaat alanı haline dönüştü. Bu tam olarak 13300 futbol sahasına denk. 1998’den 2016’ya kadar ise İngiltere’deki kırsal topraklardan 110.000 hektarın kentsel alanlara dönüşeceği öngörülüyor.

Bina yapılan alana şu ölçütlere göre dikkat edilmelidir.

- Önceden inşaat yapılmış bir alan yeniden mi yapılandırılıyor?

- Ekolojik yöntemler kullanılıyor mu?

- Mevcut ekolojik sistem korunuyor mu yoksa tehlikeye mi atılıyor?

- Binanın kullanımı için en iyi yöntemler seçilmiş mi?

5.8. Kirlilik neden önemli?

Kirliliği oluşturan asit yağmurları, ozon tabakasının bozulması, atık su baskınları gibi bir çok kirlilik çeşidi bulunmaktadır. İşte bu kirlilik çeşitleri ‘Breeam kirlilik’ bölümünde ele alınmaktadır.

Breeam kirlilik alanı şu ölçütleri destekler;

- Düşük küresel ısınma yaratan soğutucuları ve izolasyonu

- Minumum nitrojen emilimi sağlayan alan ısıtmasını

- Düşük su baskını riski altında bulunan alanlarda yapılaşma.

- Araç park alanlarında ve diğer riskli bölgelerde düşük yağ tüketimi ve filtreleme.

5.9 Yenilikler İçin Krediler

Her uygulanan ‘yeni’ teknolojide Breeam ek olarak %1 skor ekler. Herhangi bir bina için alınabilecek maksimum yenilik kredisi 10’dur. Bu da toplam skorun %10 una tekabül eder.

Kaynak: www.breeam.org

5.6. Mineraller ve atıklar neden önemli?

4.BİR YAPIYI BREEAM SERTİFİKALI YAPMAK İÇİN NASIL BİR YOL İZLENMELİDİR?

1- Öncelikle yapının basit planlarının Breeam Ofisine yollanması gereklidir.

BRE planları inceleyerek ve yapının standart bir Breeam sertifikasyon sistemi altında incelenip incelenmeyeceğine karar verir. Eğer yapı standart tiplere uymuyorsa Breeam Özel (Bespoke) sisteminde incelenir. Bre; yapıyı Breeam kriterlerine adapte etmek için ona yollanan bilgiyi kullanır.

2- Hak edilecek olan Breeam sertifika derecesi ile ilgili bilgi sahibi olmak için;

Öncelikle Bre’nin bir denetici ile görüşmeyi sağlayacak olan önerisinin kabul edilmesi gerekir. Yapının karmaşıklığına bağlı olarak; Bre müşteriden veya deneticiden bir toplantı ya da bir istekte bulunabilir. Genelde ilk olarak denetici müşterinin derecelendirme ile ilgili bilgi sahibi olması için, müşteri ile toplantı yapar.

3- Bilgi

Deneticinin, değerlendirmeyi bitirebilmesi için yeterli bilgiyle donatılması gereklidir. Deneticinin tüm tasarım ekibiyle birlikte çalışması gerekir.

4- Kalite değerlendirmesi

Denetici, değerlendirme sürecinin sonunda Bre’nin Breeam Ofislerine kalite değerlendirmesi için bir rapor yollar.

5- Breeam sertifikasyonu

Sonuç olarak Breeam sertifikası elde edilir.

Kaynak: www.breeam.org